Sociaal of Liberaal? Hoe lang blijft die keuzemogelijkheid nog?

Demissionair of niet, het maakt het huidige kabinet niet veel uit! Beslissingen die niet genomen zouden mogen worden, worden gewoon genomen! Het laatste besluit van demissionair premier Rutte, bracht mij ertoe om eens in de geschiedenis van het kiezen te duiken. Hij wil dat de 1^e en 2^e Kamer (en ook de gemeenteraden) met 1/3 verminderd worden. Krijgen we in de toekomst dan het Amerikaanse stelsel? Rechts en iets minder rechts?

Hoe lang mogen we al kiezen? Wij vrouwen? Net 90 jaar! Mannen…… iets langer! Terug de geschiedenis in. Back to our future?

Terug naar 1815. Nederland en België waren toen één land, met 110 Kamerleden. Na de splitsing in 1830, waren dat er 58 bij een bevolking van 2,6 miljoen.

In 1848 werd het stelsel herzien. Om te mogen stemmen moest men: Man zijn, ouder dan 23 en een bepaald minimum aan directe belastingen betalen. Dus: Alleen welgestelde mannen van 23 jaar en ouder mochten stemmen! Dit was ongeveer 11% van de mannelijke bevolking

Uitbreiding van het kiesrecht werd tegen gehouden door (vooral) de liberalen (nu VVD) en Christelijke partijen. Maar vanaf 1887 mochten mannen die kentekenen van maatschappelijke welstand (huur betalen) of geschiktheid (lezen en schrijven) hadden, meestemmen. Een verdere uitbreiding volgde in 1896. De leeftijd werd toe echter wel verhoogd naar 25 jaar.

Met de grondwetsherziening van 1917 kregen alle mannen boven de 23 jaar een stemplicht. Deze uitbreiding was lang tegengehouden door de meestal welgestelde liberalen, (vergelijkbaar met de huidige VVD).

Zij vreesden dat: door de uitbreiding de arbeiders teveel macht zouden krijgen.  Ook toen al heerste bij hen de opvatting dat de socialisten (arbeiders waren dat per definitie!) het land kapot zouden maken! (hoe anders lijkt het nu te zijn! Recessie, depressie, oplopende werkloosheid)

Bij de grondwetsherziening van 1917 had men eindelijk, eindelijk ook oog voor de macht van de vrouwen! (het feministje in mij komt de hoek om!). Wij mochten bij de gratie Gods gekozen worden. Wat een gunst! Hoera, enige erkenning van het vrouwelijk intellect.

Om zelf een keuze te maken…… ja daarvoor moesten we toch nog wel even voor door (laten) knokken. Pas in 1919 kwam eindelijk het verlossende JA woord. En zo mochten wij vrouwen in 1922 voor het eerst naar de stembus.

In 1963, 1971 en 1983 werd de leeftijd nog wat aangepast voor iedereen. En de stemplicht werd veranderd in een stemrecht. Iedereen mocht gaan kiezen, men moest niet meer!

Helaas zullen er velen met mij nu zeggen, want de mensen die bij welke verkiezing dan ook de stembusgang maken is bedroevend laag. Jammer, want nu valt er nog iets te kiezen, Sociaal of Liberaal en alles wat daar tussen in zit. Zal dat in de toekomst ook zo blijven?

De ontwikkeling van het aantal leden van de 2^e Kamer.

In 1830, het kiesstelsel was toen iets anders, vond men dat er per 45.000 inwoners één Kamerlid moest zijn en zo bestond de 2^e Kamer toen uit 55 leden. In 1888 was dat gestegen naar 100.

In 1956 besloot men tot een aanpassing naar 150. Ons land had 10,8 miljoen inwoners. Nu zijn dat er ongeveer 17 miljoen. We zouden de lijn volgend, zo’n 200 Kamerleden moeten hebben, echter demissionair premier Rutte wil het aantal Kamerleden nu weer terugbrengen naar 100. Voorstanders hiervoor? Alleen de VVD?!.

Enkele redenen die men aanhaalt om voor vermindering te kiezen zijn:

·         In 1956 telde de Tweede Kamer ook 100 leden en dat functioneerde toen ook goed. (10,8 versus 17 miljoen inwoners?)

·         Bij een kleiner aantal Tweede Kamerleden kan weer in de sfeervolle oude vergaderzaal (de Balzaal) worden vergaderd.

Argumenten tegen:

·         De werkdruk van de Kamerleden is hoog, en zij moeten contact houden met kiezers.

·         Een kleinere Kamer kan geen eigen onderzoeken doen.

·         Om zoveel mogelijk inwoners vertegenwoordigd te laten zijn, zijn voldoende zetels nodig. 

·         De samenleving uit 1956 is beslist niet meer te vergelijken met nu Er zijn meer inwoners    en het is complexer.

·         Terugkeer naar de oude vergaderzaal is ook bij een kleiner aantal leden niet mogelijk. Er is onvoldoende ruimte voor pers en publiek.

Bij vermindering van het aantal Kamerzetels zullen partijen niet terugkeren in de 2^e Kamer. Zullen diverse groeperingen niet meer democratisch vertegenwoordigd zijn. Mij lijkt de vermindering van het aantal 2^e Kamerzetels niet ingegeven te zijn door het argument van een slagvaardige overheid, en kostenbesparing maar door de aloude angst van de (nu neo) liberalen voor de groeiende macht van de grote groep arbeiders.

Ook hoor ik regelmatig in de gemeenteraad zeggen dat die kleiner zou moeten zijn!!! Welke kant? Niet moeilijk te raden toch. Het argument? Hetzelfde liedje Men zou zo slagvaardiger op kunnen treden! Ook zouden hierdoor de kosten verminderd kunnen worden.

Wat zou verkleining voor Roermond nu betekenen? 10 Zetels minder te verdelen.

Veel van de kleinere partijen, lokaal of links, zouden op dit moment niet meer terugkomen. Willen wij dat?

Een lastenverlichting van de overheid kan ook anders bereikt worden! Er wordt steeds vaker geroepen dat vrijwilligers meer taken over moeten nemen. Beschouw Raads- Staten- en Kamerleden dan ook eens als vrijwilligers en geef ze net als bij ons, de SP ,een onkostenvergoeding. En geef Kamerleden en Wethouders een salaris waarvan ze een goed belegde boterham kunnen betalen (+ OV jaarkaart.)

Het resultaat:

Je krijgt dan mensen die echt er voor gaan, die het niet voor het geld doen en er verder de kantjes van af lopen!